Ebru Sanatı Ustaları

TÜRK EBRÛ  SANATI USTALARI   

Kağıt süsleme sanatlarının en önemlilerinden olan ebrunun hangi tarihten beri yapıldığını söylemek bugün için mümkün değildir. Her ne kadar çok eski tarihli kitapların cilt kapaklarının içlerinde yan kağıdı olarak ebru kullanılmışsa da bunlar cildin, kitabın yazım tarihinden daha sonraki bir tarihte onarılması sırasında yapıştırılmış olabileceğinden, o kitapta kullanılan ebrunun yapım tarihi konusunda bir fikir vermezler.  Bir ebrunun yapım tarihinin kesin olarak söylenebilmesi için ancak ebru üzerine tarih atılarak yazı yazılmış olması delil olarak kabul edilebilir. Bu şekilde tarihlene bilen en eski ebrular arasında,Topkapı sarayında bulunan Arifinin 1539 tarihli '' Guy-i Çevgan'' adlı eserindeki Ebrular,Heratlı mir Ali n,n İstanbul üniversitesi kütüphanesinde bulunan 1539 tarihli iki  kıtasının bulunduğu Ebrular,Sn Uğur Derman koleksiyonunda bulunan Maliki Deylemiye ait bir kıt anın  yazıldığı 1554 tarihli Ebru ve Fuzuli nin '' Hadikat-i süeda'' ( Mutluklular bahçesi) isimli eserinin bir kopyasında  kullanılmış olan Ebrular bulunmaktadır.İlk üç Ebrunun yapanı bilinmemesine karşılık ''Hadikat-üs Süeda nın'' baş sayfasında ''Hadikat-üs süeda'' yazıldıktan sonra kırmızı mürekkeple MA Şebek Mehmet Ebrisi ibaresi eklenmiştir.Kitabın sayfaları arasında üç adet hafif Ebru kullanılmış ve son sayfası da ''.............. katib ül harf Ahmet bin Hasan yeniçeri -i koruyucan - ı dergah - ı ali fi beldet (ül)Trablus Şam fi zeman defterdar Mehmet efendi.Sene 1004'' ibaresini taşımaktadır.Baş sayfadaki ''Şebek Mehmet Ebrusu ile '' anlamındaki bu ibareden kitapta kullanılan Ebruların '' tertib -i risale-i ebri'' de kendisinden şebek diye bahsedilen ebrucu tarafından yapıldığı ve bu ebrucunun adının Mehmet efendi olduğu son sayfasındaki ibareden de kitabın Hicri 1004 (1595) yılında yazıldığı anlaşılmaktadır.

Şebek Efendi
1608 yılında yazılmış ve ebruyla ilgili elimizdeki en eski eser olan Tertib-i Risale-i Ebri’de (bkz. resim 1) Şebek Efendi’den “Allah ona rahmet etsin” duası ile bahsedildiğine göre ölümünün bu tarihten önce gerçekleştiği anlaşılıyor. Yine aynı eserde geçen “Nüsha-i Şebek” sözünden de, ebru hakkında bilmediğimiz bir eser sahibi olduğu meydana çıkmaktadır.  Ebrularındaki gevşek görünüşün formülü de bu eserde verilmekle birlikte, o ebruları diğerlerinden ayırabilmek için gereken bilgiye sahip değiliz.

Hatib Efendi
Ayasofya Camii’nin hatibi olması sebebiyle Ayasofya hatibi veya sadece Hatip diye anılan Mehmed Efendi’nin doğum tarihi bilinmiyor. Nisan 1773 tarihinde vefat etmiştir. Bu büyük sanatkarın ebruları o devirde yapılan işlerde daima kullanılmıştır, renklerinden ve üslubundan hemen tanınır. Hatip Mehmed Efendi Hatip Ebrusu diye anılan ebru tarzının mucididir. Hocapaşa’daki evinde çıkan yangında, eserlerini kurtarmak isterken kendisi de beraber yanmıştır. Sanat tarihimizde Hatip Ebrusu denilmekle onun buluşu olan ebru tarzı anlaşılır. Hatip’in ebrusu denilirse hangi tarzda olursa olsun onun tarafından yapılan, onun elinden çıkan ebru kağıdı anlatılmak istenir.
Devamı

http://www.turkebru.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3&Itemid=5